Afgelopen week bezocht ik vol verwachting de theatervoorstelling ‘WOLK’ in Alkmaar, waar het verhaal vertolkt werd van Eva en Joost. Eva wordt na de geboorte van haar tweede kindje achtervolgt door ‘het beest’. Het beest wat postpartum depressie heet.
Het beest blijkt zich niet zomaar gewonnen te geven. Sterker nog, het neemt steeds meer bezit van Eva haar energie, levensvreugde, levenslust, de kunst om te genieten en te houden van de mensen die haar lief zijn.
Eva voelt dat het niet goed met haar gaat en gaat op zoek naar hulp. Maar de vele hulpverleners die zij gezien heeft en gevraagd en zelfs gesmeekt heeft om haar te helpen, haar beter te maken, hebben haar signalen lange tijd niet, of niet goed opgepakt.
Veel geruststellende woorden zijn er uitgesproken naar Eva, maar ook naar Joost, die steeds meer ongerust ook aan de spreekwoordelijke bel begint te trekken. Maar daadwerkelijke en effectieve hulp blijft lange tijd, lees zo’n 1,5 jaar, uit.
Tot Eva écht niet meer kan en opgenomen wordt in een psychiatrische kliniek. Wanneer Joost op bezoek is en constateert dat ‘zijn’ Eva in de verste verte niet meer is wie ze ooit was, smeekt hij haar: ‘kom alsjeblieft terug Eef…’
Een stomp in de maag…
Een brok in de keel…
Maar de keiharde werkelijkheid van wat een postpartum depressie teweeg kan brengen en helaas geen uitzondering hoeveel moeilijk de weg naar de juiste hulp soms kost.
Hoe goed is het dan ook dat er door middel van onder andere deze theatervoorstelling getracht wordt het taboe weer een stukje verder te doorbreken. Maar hoe duidelijk wordt ook dat de huidige hulpverlening soms nog zo te wensen overlaat. Veelal niet bewust, maar helaas wél ten koste van het vroegtijdig diagnosticeren en de juiste en effectieve aanpak voor de vrouw in kwestie.
Het effect van het missen van de diagnose in de eerste plaats, of het ontbreken van een effectieve aanpak in de tweede plaats, voert veel verder dan een vrouw die een tijdje niet gelukkig is. Wat te denken wat zo’n situatie voor de partner en de relatie tussen hen beide betekent? Een paar maanden zal dat misschien nog wel gaan, zeker als er verbetering in zicht is. Maar wat als het alleen maar slechter gaat? Of als het niet een paar maanden, maar een jaar of nog langer duurt voor er vooruitgang geboekt wordt?
Het kan met het grootste gemak een sterke liefdesrelatie doen afbrokkelen. Het vertrouwen in elkaar en in een goede afloop wordt vroeg of laat aangetast door de gevolgen van een postpartum depressie.
En de kinderen? Hoe en wat voor relatie ontwikkelen zij met hun moeder? Wat voor gevolgen heeft dat voor hun hechting en veilige basis? En de sociale contacten en activiteiten en het werk? dat ligt vaak lange tijd helemaal stil of op staat op een zeer laag pitje.
Een vrouw die een postpartum depressie heeft is niet alléén ‘slachtoffer’ van haar klachten, er hangt veel meer mee samen. En de gevolgen van een gemiste diagnose of een niet effectieve aanpak, zijn dus enorm en niet te overzien…
Vandaar dat ik in het nagesprek, het spits af beet en als eerste het woord nam. Naast mijn bewondering en respect voor de indrukwekkende voorstellingen de vrouwen die met deze problematiek te maken hebben, heb ik benoemd hoe triest het is voor de vrouwen in kwestie als de hulpverlening zo tekort schiet. Zoals gezegd is dit niet een verwijt. De wil bij de hulpverleners is er meestal wel, maar helaas schiet de kennis nog vaak te kort. Helaas kaartte ik de hormonale factor in het geheel niet goed genoeg aan. De strijd om geen ‘reclame’ te willen maken ‘over de rug van iemands voorstelling’ maar wel de juiste en hele belangrijke informatie door willen geven, kon ik zo snel niet met mezelf uitspelen en toen ging de microfoon weer door naar de volgende die het woord kreeg. Vandaar misschien wel dit blog. Om dat een beetje goed te maken…
Met regelmaat hoor ik namelijk van de vrouwen die mijn hulp en begeleiding wensen en soms ten einde raad zijn, dat hun huisarts er geen heil in ziet. Dat ze de hormonale aanpak ‘nogal heftig’ vinden, of zelfs ‘ronduit gevaarlijk’. Dat patiënten die het toch graag willen ‘zich op glad ijs begeven’ of ‘behoorlijke risico’s lopen’ omdat er ‘geen wetenschappelijk bewijs zou zijn dat een hormonale aanpak effectief is’ of ze er ‘gewoon niet in geloven’.
Deze vrouwen hebben vaak al diverse meer standaard adviezen en/of therapieën geprobeerd waarbij vaak antidepressiva en psychologische hulp onderdeel uitmaken. Het heeft hen alleen geen, of niet genoeg vooruitgang opgeleverd en dus zijn ze verder gaan zoeken. Vaak valt bij het lezen van de theorie over een hormonale oorzaak en aanpak, ‘het kwartje’, maar lopen ze vervolgens bij de huisarts tegen de muur.
Ik hoef niet uit te leggen wie hier de grootste verliezer is.
Het wrange is ook dat de bezwaren van de huisarts vaak ongegrond zijn en soms zelfs puur gebaseerd op hiërarchie. Een advies van een ‘lager geschoolde’ wordt niet overgenomen, punt.
Gelukkig zijn er ook huisartsen met een heel andere, veel positievere instelling. Die uitgaan van de goede ervaringen die er zijn met een hormonale behandeling bij een postpartum depressie en PMS en die meegaan in de wens van de patiënt en vertrouwen op het onderzoek wat er wel is gedaan.
laat ik nog ophelderen dat de ‘risico’s‘ van een hormonale behandeling beperkt blijven tot de kans op hoofdpijn, misselijkheid en spotting. Je zal begrijpen dat een vrouw met een postpartum depressie of PMS, die maanden, of misschien al jaren ernstige klachten daarvan ondervindt, dat graag voor lief neemt.
De nadelen van mogelijke bijwerkingen wegen niet op tegen het positieve effect van eindelijk beter worden, weer lekker in je vel zitten, energie hebben, blij zijn, liefde voelen, genieten en LEVEN! in plaats van overleven.
Toen ik ‘s avonds laat vanuit Alkmaar weer terug reed naar Friesland werd ik al nadenkend, geraakt door het ene na het andere nummer op de radio.
‘laat me zien, waar ik voor leef
laat me voelen wat ik geef
één moment, zodat ik weet,
dat alles niet voor niets is,
dat alles niet voor niets is, geweest
uit ‘De bestemming’ van Marco Borsato bijvoorbeeld.
Ik put de kracht uit dit soort woorden om door te gaan. Om vrouwen met een postpartum depressie of PMS te helpen hun hormonen terug in balans te krijgen. Zodat ze, net als ik, op één moment weten, dat het niet voor niets is geweest.
Bij tegenslagen en hobbels op de weg daarnaar toe is het dus gewoon vaak ‘even slikken en weer doorgaan’ aldus Marco…
En als afsluiter de woorden van ‘de Kast’ die ook voorbij kwam in de auto. ‘In nije dei’, een nieuwe dag. Als hart onder de riem voor vrouwen die nog aan het vechten zijn, met het beest die postpartum depressie heet.
Er is een oplossing, er komt een einde…
‘De nacht is foarbij, de sinne is frij omheech te gean’
De nacht is voorbij de zon is vrij, om omhoog te gaan
‘Aanst wurd it dei, de moarn is te nij, om stil te stean’
Straks begint de dag, de ochtend is te pril, om stil te staan.
‘It libben wie wrang, it wachtsjen te lang, mar ‘t nimt in kear’
Het leven was wrang, het wachten te lang, maar het tij zal keren.
‘Wês mar net bang, nea wer bang, it hoecht net mear’
Wees maar niet bang, nooit meer bang, it hoeft niet meer.
Geertje Cats,
Kraamverdriet